دهمين فرزند؟ شايد!
سرانجام پس از 34 سال، اختر شناسان جرمي را يافته اند که ممکن است سياره اي جديد براي منظومه ي شمسي محسوب شود. سياره اي از يخ و سنگ، سرخ رنگ و البته بسيار سرد و دور.
جمعي از محققان به سرپرستي اخترشناسي از موسسه ي تکنولوژي کاليفرنيا (Caltech) در پاسادنا، موفق شدند تا با استفاده از تلسکوپ 46 اينچي رصدخانه ي پالومار در 14 نوامبر 2003 جرمي به بزرگي حدودا 1700 کيلومتر را در فاصله ي 13 ميليارد کيلومتري زمين کشف کنند.
در مقايسه با پلوتوي 2250 کيلومتري، ماه 3380 و زمين12870کيلومتر قطر دارند. اگرچه جرم جديد تنها سه چهارم اندازه ي پلوتو ست، اما در مقايسه با ساير اجرام يافت شده در کمربند کوييپر (KBOs) بسيار بزرگتر است. از سال 1992 تا کنون صدها جرم در اين کمربند کشف شده که البته چندتايي نيز قطري بزرگتر از يک کيلومتر داشته اند. دو تا از مشهورترين آنها Quaoar ( کشف شده در 2002) و 2004 DW ست که در ماه قبل کشف شده و هر کدام از آنها در زمان خود، بزرگترين جرم يافته شده در منظومه ي شمسي بعد از پلوتو بوده اند.
اما سدنا جزو KBO ها نيست. اولين دليل، مدار بسيار کشيده ي آن است. سياره در نزديک ترين فاصله ي خود با خورشيد – تقريبا در جايي که هم اکنون قرار دارد- 13 ميليارد کيلومتر و در دورترين نقطه ي مدارش تا 130 ميليارد کيلومتر- 900 بار دورتر از فاصله ي ميان زمين و خورشيد- از ستاره ي مادر دور مي شود. مداري که 10500 سال طول مي کشد تا يکبار آن را طي کند. چنين مداري بسيار دورتر از حد کمربند کوييپر است. کمربندي که در فاصله ي 5 تا 7 ميليارد کيلومتري گسترانيده شده است. از سوي ديگر نمي توان آن را جزو اجرام کمربند اورت نيز محسوب کرد. چرا که بسيار نزديکتر از اين ابر قرار گرفته.
اين کشف باعث شده تا مجددا در مورد تعريف سياره بحثها و نظرهاي فراواني مطرح شود.
آيا مي توان سدنا را يک سياره ناميد؟
مسوول تيم اکتشاف چنين اعتقادي ندارد اما خاطر نشان مي سازد که در مورد پلوتو نيز وضع به همين منوال است. پلوتو به اندازه ي کافي سنگين نيست.
به هر روي سدنا که نام خود را به پيشنهاد تيمي که آن را يافته است از يکي از اساطير باستاني الهه ي اقيانوس بر گرفته، در يکي از سردترين نقاط منظومه ي شمسي واقع شده است.جاييکه دماي آن در حدود 240 درجه سانتيگراد زير صفر است. اين سياره که بعد از مريخ، سرخترين جرم منظومه ي ماست در فاصله ي کنوني خود خورشيد را چون نقطه اي کوچک مي بيند که به آساني با نوک يک سوزن مي توان آن را پوشانيد.
سدنا تا 72 سال ديگر که مجددا سفر 10هزار و پانصد ساله ي خود را شروع خواهد کرد، پرنورتر خواهد شد. ستاره شناسان هم اکنون به دنبال تشخيص اين جرم در عکسهاي گرفته شده در سالهاي قبل هستند تا از اين طريق مدار دقيقتري برايش بيابند.
چنانچه اين جرم به عنوان سياره ي دهم شناخته شود، بايد منتظر تصميم اتحاديه بين المللي نجوم براي تعيين نام آن باشيم. ممکن است که اين اتحاديه نامي همگن و متناسب با ساير سيارات منظومه ي شمسي براي آن انتخاب کند.

□ نوشته شده در ساعت 9:14 PM توسط گروه نجوم روجا

شاتل محتاط، شاتل امن
هنگامي كه شاتل ديسكاوري از سال آينده بعد از يك باربيني و بررسي بسيار دقيق آماده ي پرواز مجدد شد، جايگزين شاتل آتلانتيس براي ماووريت فضايي جديد خواهد شد.
به گفته ي ويليام ريدي (William Ready) سرپرست پرواز فضايي اين تصميم به خاطر اختصاص دادن زمان بيشتري براي بازبيني و عيب يابي احتمالي گرفته شده است.
همچنين ناسا برنامه هاي ماموريت شاتل ها را از سپتامبر 2004 (شهريور 83) به مارس 2005 (اسفند 83) تغيير داده است. اگر چه ممكن است اين تعويق چندان به مذاق علاقه مندان به فضا خوش نيايد اما مسوولان ناسا معتقدند كه اين تصميم براي اطمينان از انجام ماموريتهاي بي خطر هم براي مدارگرد و هم براي خدمه ضروري ست.
اين تاخير به آژانس فضايي اين امكان را مي دهد تا براي عبور از موانع موجود براي پرتابهاي جديد مهياتر شود. براي مثال يكي از قوانين جديد براي حداقل چند پرواز بعدي پرتاب شاتل را تنها در روشنايي روز مجاز اعلام كرده. زماني كه براي عكاسي از پرتاب - به منظور بازبيني هاي بعدي - مناسب است. قانون ديگر آماده بودن شاتل دومي در حالت آماده باش را الزامي كرده است. شاتلي كه براي ماموريتهاي احتمالي نجات آماده باشند.
به هر روي به نظر مي رسد قوانين جديدي كه بعد از گزارش هيئت بازبيني حادثه ي كلمبيا وضع شده تاثيرات جدي و عميقي بر روي برنامه هاي آينده ي فضايي گذاشته است.


□ نوشته شده در ساعت 9:51 PM توسط گروه نجوم روجا

تجديد نظر جدي در نظريه انفجار بزرگ
تحقيقات جديد بيانگر اين است که خوشه هاي کهکشاني، پژواک انفجار بزرگ را دستخوش تغيير مي کنند.
اطلاعات حاصل از انداز گيريهاي دقيق تشعشع ريز موج زمينه ي کيهاني - پژواک انفجار بزرگ - مبين اين نکته است که جهان از ماده و انرژي تاريک احاطه شده است. اما به تازگي گروهي از اخترشناسان دانشگاه دورهام (Durham) انگستان معتقدند که گاز موجود در خوشه هاي کهکشاني مجاور ، ممکن است بتواند سيگنالهاي ريز موجي را طي سفر ۱۳ ميليارد ساله شان به سمت زمين دچار تغيير کند.
اين دانشمندان معتقدند: اگر خوشه هاي کهکشاني دورتر هم چنين اثري داشته باشند ، نظريه ي فعلي در مورد تحول وتکامل جهان احتمالا نياز به يک بررسي مجدد و اساسي خواهد داشت.
سرپرست اين گروه تحقيقاتي ، تام شانکز ، مي گويد: ممکن است يافته هاي ما اين نظريه که جهان از ماده تاريک و ياحتي انرژي تاريک احاطه شده است را نفي کند.


□ نوشته شده در ساعت 3:27 PM توسط گروه نجوم روجا

عکاسی از مریخ خوش یمن است!
یک عکاس نجومی آماتور اهل کالیفرنیا، به خاطر چاپ دو عدد از عکسهایش در دو نشریه معتبر به شهرت رسید. عکسهای والی پاچولکا (Wally Pacholka) از سیاره سرخ در 21 جولای 2003 بر روی دره ی نوادا در پارک فایر استیت نزدیک دریاچه مید (meed) از عکسهای برگزیده سال 2003 بودند که توسط مجله های LIFE و TIME انتخاب شدند . عکس او از مریخ که در میان صخره های Arch در حال درخشش بود به عنوان عکس سال در مجله TIME در 22 دسامبر انتشار یافت . در همان زمان عکس دیگرش از سیاره سرخ در مجله LIFE به عنوان عکس سال انتخاب شد.
پاچولکا گفت: " من 6 بار به پارک سفر کردم (هربار یک سفر رفت و برگشت 1130 کیلومتری) و بیش از چند ماه وقت صرف کردم تا از مریخ عکس بگیرم. چون میخواستم از سیاره سرخ از جایی که شبات زیادی به آن داشت عکس بگیرم."
این عکاس آماتور علاوه بر دره Fire به بیش از ده جای دیگر در پارک فایر استیت نیز سفر کرده است. روی هم رفتع او برای گرفتن این دو عکس هزاران کیلومتر راه پیمود و بیش از4000 هزار عکس گرفت.
او در مورد نحوه کارش گفت :" من تجهیزات ساده ام را در یک جای بلند قرار دادم ( یک دوربین دیجیتال تک لنزی دیجیتال 35 میلیمتری روی یک سه پایه ) و از یک فرمول ساده برای به تصویر کشیدن وقایع آسمانی نظیر مریخ در یک آسمان پر ستاره در یک پس زمینه خوش منظره که بی شباهت به خود مریخ نبود استفاده کردم."







□ نوشته شده در ساعت 3:24 PM توسط گروه نجوم روجا

خورشید گرفتگی مریخی
تصويري که مي بينيد مربوط به خورشيدگرفتگي جزيي است که توسط ديموس ، ماه کوچک مريخ ، ايجاد شده است. مريخ نورد آپورچونيتي اين عکس را صبح روز پنجشنبه (۱۲ اسفند) از سطح مريخ گرفته است.
مريخ دو ماه طبيعي به نامهاي فوبوس (يوناني کلمه ي "خوف") و ديموس (ترور) دارد. تصوير ، نشان دهنده ي شکل غير کروي ديموس نيز هست. اين قمر احتمالا همانند خواهرشُ، مي بابست سيارکي باشد که گرانش مريخ آن را ربوده. ديموس هر ۳۰ ساعت يکبار له دور مريخ مي گردد. ابعاد آن ۱۶ در ۱۲ کيلومتر است.
دانشمندان اميدوارند بتوانند در آينده اي نزديک تصويري از خورشيد گرفتگي اي که توسط فوبوس ايجاد مي شود، تهيه کنند. فوبوس مي تواند نيمي - و حتي بيشتر - از سطح خورشيد را بپوشاند. در جايي نزديک به استواي مريخي، فوبوس تقريبا هر روز باعث خورشيدگرفتگي مي شود.
فوبوس و قمر کوچکتر و دورتر ديموس در سال ۱۸۷۷ (۱۲۶۳) توسط Asaph Hall ستاره شناس رصدخانه ي نيروي دريايي ايالات متحده در واشنگتن کشف شد. هال مدتي به دنبال اقمار مريخ گشت و تقريبا در حال دست کشيدن از اين کار بود که با تشويق همسرش براي ادامه ي کار، از تصميم خود منصرف شد.
به پاس نقش اين زن در کشف آنها، بزرگترين دهانه بر روي فوبوس Stickneg- نام زمان مجردي وي - ناميده شده است.
اما يک پيشگويي اعجاب انگيز حدود يک و نيم قرن پيش، از وجود اين قمر خبر داده بود. جاناتان سوفيت نويسنده ي داستان سفرهاي گاليور به سال ۱۷۶۲ نوشته بود : " [ستاره شناسان] ... همچنين دو ستاره ي کم اهميت تر نيز يافتهاند، يا اقماري که به دور مريخ مي گردند..."


□ نوشته شده در ساعت 3:18 PM توسط گروه نجوم روجا